ورود / عضویتآنچه در این مقاله می‌خوانید
یائسگی چیست؟
یائسگی به دوره ای از زندگی تمامی بانوان گفته می شود، که به صورت طبیعی و با قطع شدن قاعدگی به مدت 12ماه پی در پی آغاز خواهد شد. در این دوران میزان ترشح هورمون استروژن و هورمون های دیگر زنانه کاهش پیدا می کنه و به تدریج موجب نامنظم شدن قاعدگی و قطع آن میشود. با شروع شدن این دوره تخمدان ها قادر به تخمک گذاری نیستند، در نتیجه بارداری صورت نخواهد گرفت.
سن یائسگی در زنان
به طور متوسط خانم ها در حدود سن ۵۱ سالگی یائسه میشود. یعنی در این سن تخمدان قدرت باروریشان را از دست خواهند داد در این زمان، سطح استروژن در بدن آنها بسیار کاهش پیدا می کند.
علائم یائسگی زودرس
یائسگی به صورت فیزیولوژیک بعد از پایان دوره باروری خانمها فرا می‌رسه، اما احتمالا می‌دونید که برخی از افراد زودتر از موعد این موضوع رو تجربه می‌کنن.
به دنبال کاهش سطح هورمون استروژن، علائم یائسگی شروع به پیدایش میکنند.علائم یائسگی زودرس مثل یائسگی در زمان طبیعی هست، اما عوارض و پیامد های اون مثل پیری زودرس و پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی، به مراتب بیشتر خواهند بود.
علائم یائسگی شامل:
- سردرد
- اختلال در بینایی
- لرز
- احساس گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- احساس افسردگی
- افزایش وزن و کاهش متابولیسم
- خشکی واژن و کاهش میل جنسی در نتیجه نزدیکی دردناک
- مشکلات خواب
- احتمال بیماری هایی مثل بیماری قلبی عروقی
- ریزش موها و خشکی پوست
- پوکی استخوان
در صورتی که علائم گفته شده در سن کمتر از ۴۰ سالگی رخ بدن، به اون یائسگی زودرس گفته میشود.
دلایل یائسگی زودرس
- ژنتیک و کاهش هورمون تولید مثل :
با نزدیک شدن به اواخر دهه ۳۰ سالگی، تخمدان‌ها هورمون استروژن و پروژسترون کمتری تولید میکنند و قدرت باروری شما کاهش پیدا کرده و در ۴۰ سالگی ممکن است دوره‌های قاعدگی طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، یا با خونریزی های کمتر یا بیشتر تکرار شود. تا اینکه ، تخمدان‌ها تخمک گذاری را متوقف کرده و دیگر پریود نمی‌شوید.
یکی از دلایل اختلال در عملکرد هورمون‌ها ارثی بودن زمان یائسگی است که اغلب سن یائسگی مادران و دختران به یکدیگر نزدیک است.
- نارسایی تخمدان ها :
حدود ۱ درصد از خانم ها قبل از رسیدن به سن ۴۰ سالگی یائسه می شوند (یائسگی زودرس).
یائسگی امکان دارد به دلیل نارسایی اولیه تخمدان ها باشند، به طوری که تخمدان شما قادر به تولید سطح طبیعی هورمون‌های تولید مثل نیست.
- سرطان و شیمی‌درمانی و پرتودرمانی :
این روش‌های درمانی برای سرطان می‌تونن موجب یائسگی زود تر از موعد بشوند.
- مصرف دخانیات مانند سیگار،رژیم گیاه خواری، لاغری بیش از حد، بیماری های خود ایمنی، صرع و بی تحرکی :
بعضی از این موارد مثل ترک سیگار قابل پیشگیری اند، و برخی هم مانند ژنتیک غیر قابل پیشگیری هستند.
تشخیص یائسگی زودرس
گاهی بانوان با علایم نامنظم شدن عادت ماهیانه و در مواردی حتی قطع خونریزی (Amenorreha)، تغییر در خلق و خو، اختلال در بینایی و خواب،احساس گرگرفتگی، تعریق شبانه، احساس افسردگی،افزایش وزن و کم شدن متابولیسم و یا کاهش بیش از حد وزن ،خشکی واژن، کاهش میل جنسی ، به پزشک مراجعه میکنند. اما این نشونه ها دلایل کافی برای تشخیص یائسگی زودرس کافی نیستن و برای قطعی شدن درخواست آزمایش‌های تکمیلی میکنند. آزمایش های مورد درخواست می‌توانند موارد زیر باشند:
- تعیین سطح میزان FSH
- استرادیول
- آزمون تعیین سطح آنتی مولرین (AMH)
- سنجش تراکم استخوان (BMD)
- آزمایش‌های ژنتیکی
عوارض یائسگی زودرس
پوکی استخوان:
کمبود هورمون استروژن در دوران یائسگی ممکن هسن روی سلامت استخوان تاثیرات منفی بگذاره و وضعیتی مثل پوکی استخوان ایجاد کند.در این مورد مصرف کنجد، تخمه آفتابگردون،دانه کتان،دانه سویا در افزایش میزان تراکم استخوانی دخالت دارند بنابراین در پیشگیری و درمان پوکی استخوان موثرند.از سوی دیگر این ترکیبات دارای خواص آنتی اکسیدانی هستن و از اکسیداسیون کلسترول بد جلوگیری می کنند.سویا منبع غنی از ایزوفلاون ها محسوب میشود.
بی اختیاری ادرار:
گاهی ممکن هست در دوران یائسگی بی اختیاری ادرار اتفاق بیفتد که با رعایت چند اصل قابل پیشگیری و درمان است:
نسخه گیاهی: سعد کوفی به همراه سنبل الطیب +اسطوخدوس + کندر+ بلوط +زیره سیاه را نرم کوبیده و با عسل مخلوط کرده روزی 5گرم با کمی آب میتونید میل کنید.
حذف غذاهای با طبیعت سرد در وعده شب
حذف مصرف قهوه، شکلات، آنتی هیستامین و شیرینی جات
خوردن دم کرده زنجبیل به اضافه میخک و عسل
مصرف روغن سویا و روغن کنجد جایگزین تمام روغن ها
مصرف پیاز،اسفناج تازه
مصرف عرق گزنه
چرب کردن نواحی زیر شکم با روغن گرم ترکیبی و روغن سیاهدانه و بستن کمر
یائسگی زودرس بدون علامت
شدت علائم یائسگی در هر خانم متفاوت است و ممکن است در برخی افراد بدون علامت باشد.
پیشگیری از یائسگی
یائسگی زودهنگام مانند هر بیماری دیگه قابل پیشگیری هست . روش‌های مختلفی جهت کنترل کردن سطح هورمون‌ها و کاهش دادن به علائم این دوران هست .اولین اقدام مهم جهت پیشگیری و کاهش این علائم مراجعه به پزشک و متخصص زنان و انجام چکاپ های این دوران هست همچنین در کنار اون اصلاح سبک زندگی و تغذیه در طب سنتی بسیار پیشنهاد می شود.
*توصیه هایی به خانم ها جهت پیشگیری و درمان یائسگی زودرس در خانه:
- مراجعه به پزشک و متخصص زنان و درمان های هورمونی
- رژیم غذایی سالم و مصرف میوه جات و سبزیجات و جوانه ها
- حذف قند و شکر
- مصرف مکمل‌های غذایی مناسب این دوران
- مصرف پروتئین‌ها و استفاده از کپسول امگا3 و 6
- ورزش ملایم و مدیریت استرس (انجام ورزش بویژه یوگا و مدیتیشن)
- ماساژ بدن با روغن های گرم
مصرف میوه جات و سبزیجات به دلیل کالری کمی که دارنن می‌تونن کاهنده اشتها باشن و با بالابردن متابولیسم بدن منجر به اضافه وزن نشوند .فیتواستروژن که در گیاهان وجود داره میتونه هورمون های بدن رو به طور طبیعی متعادل کنه ومثل هورمون استروژن در تولید مثل نقش دارد.
مصرف منابع ویتامین های A، E،C،B برای جلوگیری از تجمع لکه های قهوه ای رنگ در پوست و رفع برجستگی های رگ ها و جلوگیری از رنگ پریدگی پوست همچنین سیاهی زیر چشم و رفع لکه های زرد در سفیدی چشم و خشکی چشم بسیار مفید هستند.
یائسگی زودرس و احتمال حاملگی
ممکنه پس از گذشت چند سال از قطع شدن دوره پریود، مجددا فرد برای چند دوره خونریزی های قاعدگی را تجربه کنه. و حتی ۵ الی ۱۰ درصد زنان با وجود قطع شدن خونریزی قاعدگی، شانس بارداری طبیعی در این دوران دارند.
علت یائسگی زودرس در طب سنتی
از بیماری های ناشی از سردی رحم از جمله یائسگی زودرس، ایجاد کیست و فیبروم، بزرگی رحم، سقط جنین و نازایی در طب سنتی میتوانیم به اونها اشاره ای داشته باشیم.
درمان یائسگی در زنان
سوالی که برای اکثر بانوان پیش میاد این هست که آیا یائسگی زودرس قابل درمان است؟
درمان یائسگی زودرس با روش‌های مختلف برای کنترل سطح هورمون‌های زنانه و کاهش بروز علائم دو روش طب نوین و دارو درمانی که با مراجعه به دکتر زنان انجام می شود و در کنار اون از طب سنتی و اصلاح تغذیه و سبک زندگی میشه بهره برد.
در روش طب سنتی، متخصصان این حوزه بدون استفاده از داروهای شیمیایی با گیاهان دارویی و تغییرات در سبک زندگی و تغذیه اقدام به درمان میکنند. در ادامه چند نوع درمان در طب سنتی را بیان می‌کنیم.
دفع سموم بدن
در طب سنتی اعتقاد بر این است که با متوقف شدن خونریزی در بانوان و نشانه های دیگر یائسگی زودرس در صورت داشتن غلظت خون (با تجویز پزشکان و یا مشاوران طب سنتی )حجامت و خون دادن را پیشنهاد می کند.
اصلاح الگوهای تغذیه‌ای
در طب سنتی برای کنترل سطح استروژن و هورمون های زنانه توصیه میشود برخی مواد غذایی در رژیم غذایی بانوان گنجانده شود. پزشکان طب سنتی معتقدند مصرف موارد زیر هم نقش پیشگیری کننده و هم درمانی از یائسگی زودرس را دارند:
مواد دارای فیتواستروژن :حبوبات لوبیا و عدس،نخود، نخودفرنگی،پیاز،سیب و گیلاس،انجیر و همچنین مصرف دانه سویا،تخم گل آفتابگردان، شبدر قرمز
ژل رویال: خوردن شاه انگبین(ژل رویال) در بهبود عوارض و مشکلات یائسگی زودرس و مشکلات پس از یائسگی بسیار مفید است.مصرف آن کلسیم بیشتری را وارد بدن می کند و به این طریق از پوسیدگی استخوان جلوگیری می کند.همچنین برای درمان ناباروری،تنظیم فشارخون،جلوگیری از پیری زودرس، کاهش وزن، افزایش میل جنسی، رشد مو، کاهش التهاب و سردرد های میگرنی، تقویت عمومی بدن بسیار مفید است. ژل رویال خاصیت ضدچروک بسار قوی برای پوست صورت هست که در ترکیبات کرم های ضد چروک طبیعی استفاده می شود.
درمان گیاهی یائسگی زودرس
در ادامه داروهای گیاهی برای یائسگی زودرس را معرفی خواهیم کرد:
درمان اضطراب با بادرنجبویه
یکی از شناخته شده ترین خواص ملیس(بادرنجبویه) اثر آرامبخشی آن است. این گیاه موجب بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم بی خوابی بویژه در دوران یائسگی میشود. نوشیدن روزانه یک تا دو فنجون دمنوش بادرنجبویه در طول روز میتواند موثر باشد.
جینسینگ
در درمان سردمزاجی بانوان گیاه جینسینگ به دلیل طبیعت گرمی که دارد بسیار موثر است. این گیاه علائم یائسگی نظیر گرگرفتگی رو کمتر میکند.
رازیانه
حتما شنیده اید که مصرف مرتب عرق رازیانه میتواند هورمون های شما رو منظم کند و از یائسگی زودرس پیشگیری می کند، در نتیجه ضد پیری هم است. در صورت داشتن علائم یائسگی هرشب یک قاشق چایخوری با مقداری گل بنفشه به صورت دمنوش میل کنید.
انیسون
خانمها می توانند برای کاهش گرگرفتگی این دوران از عرق انیسون به میزان 50 سی سی در صبح و شب استفاده کنند.
آثار مهم گیاه پنج انگشت
گیاه پنج انگشت با عمل تنظیم هورمون ها، موجب رفع اختلالات قاعدگی، رفع اختلال های یائسگی، موثر در کیست های رحم و تخمدان، جلوگیری از تنبلی تخمدان،موثر در فیبروم، موثر در برخی ناباروری ها و مشکل های هورمونی بانوان و سرد مزاجی آنها موثر است.
گیاهانی که دارای استروژن طبیعی هستند:
- گزنه
- شبدر قرمز
- گیاه قاصدک
- گیاه بابا آدم
- سنبل الطیب
- انیسون
- رازیانه
- پنج انگشت
- زنجبیل
- سیاهدانه